Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει τον εγκέφαλο και απαιτεί άμεση θεραπεία για να μειωθεί ο κίνδυνος μόνιμων επιπλοκών ή θανάτου.
Τι είναι η εγκεφαλίτιδα;
Η εγκεφαλίτιδα είναι φλεγμονή των ενεργών ιστών του εγκεφάλου που προκαλείται από μόλυνση ή αυτοάνοση απόκριση. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο αριθμός των νέων περιπτώσεων οξείας εγκεφαλίτιδας το χρόνο στις δυτικές χώρες είναι 7,4 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα ανά έτος. Η πάθηση μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, αλλά συχνότερα εμφανίζεται σε νεότερους ανθρώπους.
Αιτίες εγκεφαλίτιδας
Η εγκεφαλίτιδα μπορεί να προκληθεί από λοιμώξεις ή αυτοάνοσες καταστάσεις όπου οι ανοσολογικές αποκρίσεις του ίδιου του οργανισμού, επιτίθενται στον εγκέφαλο. Ακόμη και με εκτεταμένες εξετάσεις, η αιτία της εγκεφαλίτιδας παραμένει άγνωστη σε περίπου 30%-40% των περιπτώσεων. Οι περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας είναι πιθανό να συνεχίσουν να αυξάνονται καθώς αναγνωρίζονται όλο και περισσότερα αυτοάνοσα αίτια. Οι αναδυόμενες λοιμώξεις μπορούν επίσης να συμβάλουν σε αυτή την τάση.
Λοιμώδης Εγκεφαλίτιδα
Η λοιμώδης εγκεφαλίτιδα προκαλείται συνήθως από ιογενή λοίμωξη. Τα εμβόλια για την ιλαρά, την παρωτίτιδα, την ερυθρά και την ανεμοβλογιά έχουν μειώσει το ποσοστό της εγκεφαλίτιδας από αυτές τις ασθένειες, αλλά άλλοι ιοί μπορούν να προκαλέσουν εγκεφαλίτιδα. Οι πιο συχνές αιτίες ιογενούς εγκεφαλίτιδας είναι ο ιός του απλού έρπητα τύποι 1 και 2, ο ιός της ανεμοβλογιάς και οι εντεροϊοί. Η εγκεφαλίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί από ορισμένους ιούς που μεταφέρονται από κουνούπια, τσιμπούρια και άλλα έντομα ή ζώα όπως: Ιός του Δυτικού Νείλου, Ιός ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας, Ιός Ζίκα κ.ά. Άλλοι μολυσματικοί μικροοργανισμοί όπως βακτήρια, μύκητες και παράσιτα μπορούν επίσης να προκαλέσουν εγκεφαλίτιδα, αν και αυτό παρατηρείται σπάνια.
Αυτοάνοση Εγκεφαλίτιδα
Η αυτοάνοση εγκεφαλίτιδα εμφανίζεται όταν τα αντισώματα ή τα κύτταρα του ανοσοποιητικού ενός ατόμου επιτίθενται στον εγκέφαλο. Τα αντισώματα μπορεί να στοχεύουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες ή υποδοχείς στον εγκέφαλο, οι οποίοι καθορίζουν τον τύπο της αυτοάνοσης εγκεφαλίτιδας. Ενώ τα αίτια της αυτοάνοσης εγκεφαλίτιδας δεν είναι κατανοητά, μερικές φορές μπορεί να προκύψει από όγκο (καλοήθη ή καρκινικό). Ορισμένοι τύποι αυτοάνοσης εγκεφαλίτιδας, όπως η οξεία διάχυτη εγκεφαλομυελίτιδα, πυροδοτούνται συνήθως από μια λοίμωξη (μετα-λοιμώδης εγκεφαλίτιδα).
Συμπτώματα εγκεφαλίτιδας
Η οξεία εγκεφαλίτιδα εμφανίζεται με συμπτώματα που επιδεινώνονται με την πάροδο ημερών έως εβδομάδων. Η λοιμώδης εγκεφαλίτιδα ξεκινά συχνά με συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη ή πονοκέφαλο και εξελίσσεται σε αλλοιωμένη ψυχική κατάσταση και προβλήματα με τη σκέψη, τη μνήμη και τη λογική. Η αυτοάνοση εγκεφαλίτιδα τυπικά εξελίσσεται κατά τη διάρκεια εβδομάδων. Τα συμπτώματα της εγκεφαλίτιδας ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή του εγκεφάλου που επηρεάζεται και, στην αυτοάνοση εγκεφαλίτιδα, ανάλογα με το σχετικό αντίσωμα. Σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, επιληπτικές κρίσεις, πονοκέφαλο, κινητικές διαταραχές, ευαισθησία στο φως, ευαισθησία στον ήχο, δυσκαμψία του αυχένα, απώλεια συνείδησης. Σε σοβαρές περιπτώσεις, τα συμπτώματα της εγκεφαλίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν: αδυναμία ή μερική παράλυση στα χέρια και τα πόδια, διπλή όραση, βλάβη της ομιλίας ή της ακοής, κώμα, γνωστικά συμπτώματα, υπερβολική υπνηλία, σύγχυση και αποπροσανατολισμός, ανησυχία, ψύχωση, ψευδαισθήσεις, απώλεια μνήμης, γνωστική δυσλειτουργία και άλλες αλλαγές συμπεριφοράς Τα συμπτώματα της εγκεφαλίτιδας μπορεί να μοιάζουν με άλλα προβλήματα ή ιατρικές καταστάσεις. Πάντα να συμβουλεύεστε τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης για μια διάγνωση.
Διάγνωση εγκεφαλίτιδας
Μπορεί να χρειαστεί να αξιολογηθείτε για εγκεφαλίτιδα εάν αντιμετωπίζετε έναν συνδυασμό συμπτωμάτων. Είναι πολύ σημαντικό να εντοπιστεί έγκαιρα η εγκεφαλίτιδα για να μειωθεί ο κίνδυνος θανάτου ή μόνιμων επιπλοκών. Η υποψία εγκεφαλίτιδας απαιτεί άμεσα νοσηλεία και διερεύνηση. Ο γιατρός μπορεί να σας ρωτήσει για τους εμβολιασμούς σας, τα πρόσφατα κρυολογήματα και άλλες ασθένειες του αναπνευστικού ή γαστρεντερικές ασθένειες. Θα θέλει επίσης να μάθει εάν έχετε πρόσφατα κάποιο τσίμπημα από τσιμπούρι, αν έχετε πάει γύρω από κατοικίδια ή άλλα ζώα ή αν έχετε ταξιδέψει σε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Οι εξετάσεις για εγκεφαλίτιδα συνήθως να περιλαμβάνουν: νευροαπεικόνιση, όπως μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου ή αξονική τομογραφία, οσφυϊκή παρακέντηση για να ελέγξετε για υψηλούς δείκτες λοίμωξης στον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα για την αναζήτηση επιληπτικών εκφορτίσεων ή συγκεκριμένων μοτίβων ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο, εξετάσεις αίματος ή εξετάσεις ούρων και κοπράνων για τον εντοπισμό οργανισμών ή αντισωμάτων που ευθύνονται για την λοίμωξη. Πρόσθετες εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν: μια καλλιέργεια πτυέλων-ελέγχει το υλικό που βγαίνει από το βήχα από τους πνεύμονες για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ορισμένες λοιμώξεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία προσβεβλημένου εγκεφαλικού ιστού για να καταστεί δυνατή η εξέταση στο μικροσκόπιο.
Θεραπεία εγκεφαλίτιδας
Το κλειδί για την επιβίωση στην εγκεφαλίτιδα είναι η έγκαιρη ανίχνευση και η αποτελεσματική θεραπεία της υποκείμενης αιτίας. Οι ασθενείς με εγκεφαλίτιδα μπορεί να χρειαστούν παραμονή στη ΜΕΘ, ώστε οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης να μπορούν να παρακολουθούν για επιληπτικές κρίσεις, οίδημα εγκεφάλου, αναπνευστική ανεπάρκεια ή αλλαγές στον καρδιακό ρυθμό. Η θεραπεία της εγκεφαλίτιδας εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία και τα συμπτώματα και μπορεί να περιλαμβάνει αντιιικά φάρμακα για την καταπολέμηση ιογενών λοιμώξεων που επηρεάζουν τον εγκέφαλο, αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση υποκείμενων βακτηριακών λοιμώξεων που προκαλούν εγκεφαλίτιδα, ανοσοθεραπεία, όπως στεροειδή, ενδοφλέβια αντισώματα ή ανταλλαγή πλάσματος, για την αντιμετώπιση ορισμένων τύπων αυτοάνοσης εγκεφαλίτιδας, φάρμακα ή άλλες θεραπείες για τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων. Η εγκεφαλίτιδα είναι πολύ σοβαρή. Τόσο το οξύ στάδιο όσο και το μετά μπορεί να είναι συνταρακτικό για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Οι ήπιες περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας είναι συνήθως σύντομες και καταλήγουν σε πλήρη ανάρρωση. Ωστόσο, παρά τις βελτιώσεις στη διάγνωση και τη θεραπεία, η εγκεφαλίτιδα εξακολουθεί να οδηγεί σε θάνατο περίπου στο 10% των ασθενών. Οι επιζώντες από σοβαρές περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας μπορεί να έχουν μόνιμα προβλήματα και η διαδικασία αποκατάστασης μπορεί να διαρκέσει μήνες έως και χρόνια. Γι’ αυτό λοιπόν ακολουθήστε μέτρα που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη ορισμένων τύπων λοιμώδους εγκεφαλίτιδας:
- Διατηρήστε τα εμβόλια σας ενημερωμένα, ειδικά όταν ταξιδεύετε σε περιοχές που είναι γνωστό ότι έχουν ιούς που προκαλούν εγκεφαλίτιδα.
- Χρησιμοποιήστε τη σωστή υγιεινή και το πλύσιμο των χεριών για να αποτρέψετε την εξάπλωση ιών και βακτηρίων.
- Αποφύγετε την έκθεση σε κουνούπια και τσιμπούρια.
Εάν έρθετε σε επαφή με κάποιον που έχει βακτηριακή εγκεφαλίτιδα, επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Μπορεί να σας προσφερθεί μια σειρά αντιβιοτικών για να σας αποτρέψει από το να κολλήσετε την ασθένεια.
